Giới tính sinh học (sex) và giới tính xã hội (gender) là hai khái niệm thường xuyên gây nhầm lẫn, mặc dù trên thực tế chúng có nhiều điểm khác biệt. Trong khi giới tính sinh học liên quan đến sự khác biệt về thể chất sinh học thì giới tính xã hội liên quan đến cách mọi người xác định bản thân mình là ai.
Giới tính sinh học (sex): đề cập đến một tập hợp các thuộc tính sinh học ở người và động vật. Nó chủ yếu liên quan đến các đặc điểm thể chất và sinh lý bao gồm nhiễm sắc thể, biểu hiện gen, mức độ và chức năng hormone cũng như giải phẫu sinh sản và tình dục. Các bác sĩ dựa vào các đặc điểm này để chỉ định giới tính khi sinh.
Ví dụ: khi sinh ra, những người được chỉ định là nữ có lượng estrogen và progesterone cao hơn, trong khi những người được chỉ định là nam có lượng testosteron cao hơn. Những con cái được chỉ định thường có 2 bản sao của nhiễm sắc thể X và những con đực được chỉ định có một nhiễm sắc thể X và một nhiễm sắc thể Y.
Tuy nhiên, giới tính sinh học không chỉ có hai. Một người được gọi là liên giới (intersex) khi ngay từ lúc sinh ra, cơ thể của họ đã có những biến thể về cơ quan sinh dục và nhiễm sắc thể. Họ có thể có cơ quan sinh dục của cả nam và nữ, hoặc có cơ quan sinh dục đặc trưng của một giới nhưng nhiễm sắc thể của họ lại đại diện cho giới còn lại.
Giới tính xã hội (gender): là một bản sắc cá nhân. Nó đề cập đến vai trò, chuẩn mực, và các mối quan hệ gắn liền với “nam tính” và “nữ tính”. Giới tính xã hội dựa trên xã hội và nền văn hóa cụ thể, nó không nhất thiết phải được xác định dựa trên giới tính ngay khi sinh ra. Khái niệm “bản dạng giới” đại diện cho những suy nghĩ bên trong bạn về giới tính của mình, là cách bạn nhận thức bản thân và muốn được người khác xưng hô thế nào. Trong quá trình phát triển, chúng ta tìm hiểu các quy tắc, chuẩn mực, kỳ vọng liên quan đến giới trong nền văn hóa đó. Những người ảnh hưởng đến quá trình đó là cha mẹ, giáo viên, trường học và giới truyền thông. Thông qua xã hội hóa giới, trẻ em bắt đầu phát triển niềm tin của mình về giới và cuối cùng là hình thành bản dạng giới của riêng mình.
Qua khái niệm trên, có thể nhận thấy được sự khác biệt cơ bản về giới tính sinh học và giới tính xã hội như sau:
Giới tính sinh học (sex) được xác định về mặt sinh học và sinh lý học dựa trên giải phẫu của một cá nhân khi sinh ra. Nó thường là nhị phân, có nghĩa là giới tính của một người là nam hoặc nữ. Nói cách khác, nó là yếu tố bẩm sinh, được xác định ngay từ khi sinh ra.
Trong khi đó, giới tính xã hội (gender) không phải sinh ra đã có, nó chịu tác động của yếu tố môi trường – xã hội và thường khó nhận biết hơn. Do đó, có một số tài liệu gọi giới tính xã hội là một cấu trúc xã hội, xuất phát từ quan niệm của nền văn hóa của họ về nam tính và nữ tính. Dần dần, họ phát triển nên bản dạng giới của riêng mình. Chẳng hạn như những gì mà một xã hội coi là phụ nữ, dựa trên những thứ như niềm tin và giá trị - chứ không phải tự nhiên, rằng phụ nữ phải mặc váy và “con trai không được khóc”. Cuối cùng là những phong tục và quy ước xã hội được tạo nên.
